Herhangi bir sektörde müşterilerin kimliğini belirlemek, doğrulamak ve olası riskleri değerlendirmek olmazsa olmazdır. Özellikle yatırım ve finans dünyasında bir müşterinin kendi kimliğini doğrulaması, yatırım bilgisini ve finansal profilini bilmesi gerekiyor. İşte tüm bunlar aslında KYC nedir sorunun yanıtları. Kripto para borsalarına üye olurken de kullanıcıların karşısına genellikle ilk olarak bu çıkıyor. Peki KYC doğrulaması gerçekten gerekli mi? KYC olmadan işlem yapmak mümkün mü? Bu yazıda KYC doğrulaması nedir mercek altına alıyoruz.
KYC (Know Your Customer) Nedir?
Açılımı “Know Your Customer” olan KYC, Türkçeye kabaca “Müşterinizi Tanıyın” şeklinde çevriliyor. KYC ne anlama gelir basitçe ifade etmek gerekirse; bankalar, finans kuruluşları ve ilgili diğer işletmelerin müşterilerin kimliğini belirlemesini sağlayan bir doğrulama sürecidir. Bu süreç işletmelerin müşterileri daha iyi anlamalarına ve doğrulamalarına yardımcı oluyor.
KYC ne işe yarar ona baktığımızda ise bu uygulamanın amacı, özellikle kara para aklama veya dolandırıcılık gibi yasa dışı faaliyetleri önlemek, hem şirketi hem de müşteriyi korumaktır. Özellikle yeni nesil teknolojiler ve dijitalleşme, çevrim içi dolandırıcılık vakalarını artırabiliyor. Bu noktada KYC sayesinde şirketler, bir müşterinin kimliğini tespit edip doğruluyor ve müşterinin gerçekten söylediği kişi olduğundan emin oluyor. Bankalarda bu sistem zaten uzun yıllardır var. Artık kripto para borsaları da bu süreci zorunlu hale getirmeye başlıyor.
Türkiye’de KYC Mevzuatı
Ülkemizde “Müşterinizi Tanıyın” uygulaması, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ile tanımlı. Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) KYC prosedürlerini yasa ve yönetmeliklerle belirliyor.
KYC Sürecinde Neler İstenir?
Her platformun veya firmanın doğrulama sistemi değişebilir. Bununla beraber kimlik doğrulaması ve KYC için istenen bilgi ve belgeler genellikle şunlardır:
- İsim ve soy isim
- Doğum tarihi ve doğum yeri
- Adres
- Kimlik veye pasaport
- Selfie ile yüz doğrulama
- Adres doğrulaması için fatura veya e-Devlet belgesi
KYC Doğrulama Süreci Nasıl İşler?
Know Your Customer, yani Müşterinizi Tanıyın sürecinin çeşitli adımları var. Müşteri bilgilerinin toplanması, tarama faaliyetleri ve kontrol programları gibi farklı aşamalardan oluşuyor. Buna göre genellikle sırasıyla şu adımlarla süreç tamamlanıyor:
- İlk adım müşteri bilgilerinin toplanması ve doğrulanması. Buna göre ilgili müşterinin isim – soy isim, adres, doğum tarihi, sosyal güvenlik numarası gibi verileri elektronik kimlik doğrulama araçları ile kontrol ediliyor.
- Bu temel/ön bilgiler, suç faaliyetleri ile olası bağlantıları incelemek için veritabanlarında taranıyor.
- Üçüncü adımda müşteri niyetini/faaliyetlerini anlamak var. Bu, özellikle şirketler için çok önemli. Bu sayede hesabın meşru amaçlarla uyumlu olup olmadığı gibi birçok unsur tespit edilebiliyor.
- Tüm bu aşamalardan sonra ise müşteri hesabının risk seviyesi belirleniyor. Örneğin şüpheli görülen hesaplar için daha kapsamlı kontroller gerçekleşebilir.
- Son olarak müşterinin risk seviyesine uygun kontroller, yaklaşımlar geliştiriliyor.
Peki KYC onayı ne kadar sürer? İşlemler, veriler, kurumlar ve benzeri faktörlere göre süre değişebilir. Bununla birlikte 15 dakikadan 48 saate kadar ortalama bir aralık vermek mümkün. Ayrıca KYC süreci genel olarak dijitalleştiği için hız kazanmış durumda. Bu nedenle KYC doğrulaması farklı yöntemler veya teknolojiler aracılığıyla gerçekleşebiliyor. Yüz doğrulama bunun en somut örneği.
Kripto Para Güvenliğine Dair Rehber yazımıza da göz atabilirsin.
KYC Hangi Kurumlar İçin Geçerli?
Bir işletme yeni bir müşteriyi bünyesine kattığı zaman, standart KYC adımları genellikle uygulanıyor. Bankalar ve finansal hizmet sağlayanlar başta olmak üzere finans ile ilgili hemen hemen tüm kurumlar için KYC süreci geçerli. Kripto para piyasası da giderek daha çok bu uygulamaya dahil oluyor. Bu sektörlerdeki suç faaliyetleri yalnızca ilgili finans kuruluşunu/işletmeyi değil, diğer müşterileri ve piyasaları da etkileyebilir.
KYC Neden Önemlidir?
Know Your Customer sürecinin kara para aklama gibi yasa dışı faaliyetleri önlemeyi amaçladığını belirtmiştik. Bu açıdan KYC, finansal sistemlerde güvenliği sağlamak ve dolandırıcılığı önlemek için hayati öneme sahip. Bu uygulamalar sayesinde hem müşteriler hem de kurumlar için daha güvenli bir süreç yaratılabilir. Bunun yanı sıra finansal kuruluşlar, müşterilerine sorunsuz ve güvenilir hizmet sunmak için yasalara uygun şekilde KYC prosedürlerini uygulamalıdır.
KYC ve Kripto Para
Kripto para piyasası, finans piyasalarındaki yerini her geçen gün büyütüyor. Gizliliği teşvik etmesi ve merkezi bir yapıya sahip olmaması kripto paraların en önemli özellikleri arasında. Buna rağmen bu özellikler, kara para aklamayı önlemek için her zaman yeterli olmayabilir. Yasa dışı faaliyet gösterenler, kripto paraları kara para aklamanın bir yolu olarak görebilir. Bu noktada kripto para piyasasında da KYC doğrulama süreci önem kazanıyor.
Finansal sistemlerin güvenliğini sağlamak ve yasa dışı eylemleri önlemek merkezi finans dünyası kadar kripto para sektörü için de önemli. Bu yüzden kripto para borsaları da tıpkı diğer finans kuruluşları gibi KYC sürecini benimsiyor. Kimlik hırsızlığının yaygınlaşması nedeniyle sadece belge doğrulaması yapmak özellikle kripto dünyası için yeterli değil. KYC’nin doğrulama yöntemleri de kripto para dünyasında öne çıkıyor. Yüz tanıma bunların başında geliyor. Yüz tanıma, kullanıcıların yüzünü dijital olarak taramayı ve sistemde kayıtlı olan yüz ile eşleştirmeyi içeriyor. Ancak yüz tanıma teknolojisi bile dolandırıcılığın önüne geçmek için yeterli olmayabiliyor. Yapay zeka ile üretilen canlılık testi, bu tehditleri ortadan kaldırmak için kullanılan bir başka KYC yöntemi.
KYC Olmadan Kripto Para Alınır mı?
KYC kontrolleri olmadan kripto para satın almak veya işlem yapmak hâlâ mümkün. Cüzdandan cüzdana transferler gibi. Ancak KYC gerekliliklerine uyan bir borsa ile kıyaslarsan, bunun daha karmaşık ve riskli olabileceğini fark edebilirsin.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan bu içerik, genel anlamda bilgi vermeyi amaçlamakta olup; bu içeriğin, müşterilerin ve diğer yatırımcıların alım satım kararlarını destekleyebilecek yeterli bilgileri kapsamayabileceği dikkate alınmalıdır. Bu sayfalarda yer alan çeşitli bilgi ve görüşlere dayanılarak yapılacak ileriye dönük yatırımlar ve ticari işlemlerin sonuçlarından ya da ortaya çıkabilecek zararlardan BitHero Kripto Varlık Alım Satım Platformu A.Ş. sorumlu tutulamaz. Detaylı bilgi için lütfen tıklayınız.
