Sağlıklı alışkanlıkları ödüllendiren uygulama ve teşvikler hem dijital hem gerçek dünyada giderek artıyor. Move to earn (M2E) bu uygulamaların kripto dünyasına özgü bir yansıması olarak popülerlik kazanıyor. Aslında move to earn yeni bir fikir değil. Sağlıklı yaşam alışkanlıklarını finansal olarak ödüllendiren pek çok uygulama dünden bugüne devam ediyor. Bununla beraber kripto dünyasının da bu ödüllendirme mekanizmasından payını alması epey dikkat çekici. Bu yazımızda move to earn ne demek A’dan Z’ye birlikte keşfedeceğiz.
Move to Earn Nedir?
Önce bir tanım yapalım. Move to earn, çeşitli fiziksel aktiviteler karşılığında kullanıcıların kripto para kazandığı bir Web3 modelidir. M2E sayesinde günlük yürüyüş ve koşular ya da spor aktiviteleri ile dijital kazanç elde etmek mümkün hale geliyor. Zaten bu yüzden adına move to earn, yani “hareket et, kazan” deniyor. Üstelik sadece kripto para değil, projelere bağlı olarak NFT gibi farklı dijital varlıklar da kazanabiliyorsun. Bu aslında bir oyunlaştırma. Blok zinciri, WebAssembly gibi teknolojilerin kullanıldığı Web3 modelinden yararlanıyor. Move to earn çoğunlukla mobil uygulamalar üzerinden çalışıyor. Akıllı telefonun sensörleri ya da giyilebilir cihazlar yardımıyla fiziksel hareketleri ölçülüyor. Bu hareketler, uygulamanın kendi token’larıyla ödüllendiriliyor.
Move to Earn Nasıl Ortaya Çıktı?
Move to Earn modelinin temelini aslında Play to Earn (oyna-kazan) uygulamaları oluşturuyor. Play-to-Earn oyunları, oyun oynarken bir yandan para kazanmaya imkan tanıyan bir uygulama. M2E modeli de buradan ilham alıyor ancak burada oyunun yerini gerçek dünyadaki aktiviteler alıyor. Böylece hem kullanıcılar motive ediliyor hem de dijital ekonomi ile fiziksel yaşam arasında doğrudan bir bağ kurulması amaçlanıyor. Tarihine baktığımız zaman ise move to earn için başlangıç yılını kabaca 2020 olarak belirleyebiliriz. Özellikle 2020 yılının başlarında Sweatcoin ve STEPN gibi projelerin piyasaya sürülmesi M2E konseptine ciddi ölçüde ivme kazandırdı. Burada pandemi sonrası günlük hayata dönüş de etkili oldu. Pandeminin ardından insanların dışarıda daha fazla zaman geçirmek istemesi, sağlık bilincinin artması ve aynı zamanda Web3 teknolojilerinin ivme kazanması hareket et ve kazan modelini destekledi. Bunun da öncesine gidersek 2006 yılında Japon oyun devi Nintendo tarafından piyasaya sürülen Nintendo Wii karşımıza çıkıyor. Hareket algılayan kumandaları ve vücut hareketlerini takip edebilen aksesuarları sayesinde Wii, M2E için bir başka ilham kaynağı. Move to earn uygulamalarının bu kadar hızlı bir şekilde büyümesi ve gelişmesinin birçok nedeni var. Bunun başında sağlıklı aktiviteleri finansal teşviklerle ödüllendirmesi geliyor. Bu sayede insanlar günlük hayatlarında fiziksel aktiviteler yaparak bunu ekonomik kazanca dönüştürebiliyor. Ayrıca bunu oyunlaştırma ile yapıyor olması da oldukça eğlenceli bir deneyim sunuyor. Özetle move to earn, fiziksel yaşamla dijtal dünyayı birbirine entegre eden ilk kripto tabanlı uygulamalardan biri olduğu için büyük bir fark yarattı.
Kripto Dünyasında Move to Earn Nasıl Çalışıyor?
Artık M2E’nin yürüyüş veya koşu gibi fiziksel aktiviteler karşılığında kripto para kazandıran bir Web3 modeli olduğunu öğrendik. Peki bu ödül mekanizması nasıl işliyor? Bu hareket ederek kazandıran model, merkezi olmayan finans (DeFi) ve akıllı telefon ya da giyilebilir cihazlardan yararlanıyor. Kullanıcının hareketlerini izlemek ve ödüllendirmek için akıllı cihazlar ile entegre bir şekilde tasarlanıyor. Ayrıca genellikle bir token ekonomisi ve NFT altyapısıyla birlikte çalışıyor. Buna göre kullanıcı, ilgili uygulamayı akıllı cihazına indirip kaydoluyor. Ardından uygulamanın yönlendirdiği şekilde ilgili fiziksel aktiviteleri gerçekleştiriyor. Bu aktiviteler sade yürüyüş veya koşu değil. Uygulamaya bağlı olarak bisiklet sürmek, hatta dans etmek bile olabilir. Aktivite tamamlandıkça sistem kullanıcıya bir miktar token veriyor. Bu token’lar genellikle uygulamanın kendi token’ı oluyor ve farklı şekillerde kullanılabiliyor. Örneğin kripto borsası üzerinden satılabiliyor veya uygulama içinde başka ürünler alınabiliyor. Bu arada bazı M2E uygulamaları, bazen NFT formatında bir ekipman (ayakkabı vb.) satın almanı isteyebilir. Buna karşın bazı uygulamalar ise ücretsizdir ve direkt fiziksel aktivitelere geçerek kazanmaya başlayabiliyorsun. Move to earn modeli ile kazandıran uygulamaların çoğu oldukça sade bir arayüze sahip. Bu sayede ilgili uygulamayı yükleyip işlem yapmak oldukça kolay.
Move to Earn ve Web3
Yukarıda dediğimiz üzere M2E, oyunlaştırma ile dijital varlık kazandıran bir Web3 modeli. Move to earn sistemini iyi anlamak için biraz Web3 terimine de hâkim olman önemli. Peki Web3 nedir? Bitcoin ve Ethereum gibi kripto paralar ya da NFT’ler aslında Web3 teknolojisine verilebilecek en iyi örnekler. World Wide Web’in en yeni ve üçüncü nesli olan Web3, özellikle merkeziyetsiz olması ile dikkat çekiyor. Merkeziyetsiz finans; insanların bankalara, aracı kurumlara vs. gitmeden finansal varlıkları göndermesine, satın almasına veya takas etmesine olanak tanıyan yeni bir dijital ekosistem. Burada blok zincirleri, kripto varlıklar, yapay zeka gibi kavramlar karşımıza çıkıyor. Örneğin Web3 yapay zekayı kullanıyor. Doğal dil işleme teknolojileri sayesinde Web3, makinelerin insanlara benzer şekilde konuşmalarını sağlıyor. Son yıllarda popüler olan ChatGPT ve Midjourney buna iyi iki örnek. Konu hakkında daha fazla öğrenmek istersen Web 3.0 Nedir? Özellikleri Nelerdir? başlıklı içeriğimize mutlaka göz at.
Move to Earn Türleri
Farklı türdeki M2E modelleri sayesinde kullanıcılar, kendileri için uygun olanı tercih edebiliyor. Kabaca sınıflandırma yapmak gerekirse M2E türlerini şöyle dörde ayırabiliriz:
- NFT Tabanlı M2E: NFT tabanlı uygulamalarda kullanıcıların kazanmaya başlamadan önce NFT satın alması veya kiralaması gerekiyor. Örneğin STEPN, kullanıcıların fiziksel aktiviteler ile token kazanması için önce NFT spor ayakkabılar satın almasılarını zorunlu kılıyor.
- Ücretsiz M2E: “Free move to earn” olarak da biliniyor. Bu M2E türlerini indirmek, kaydolmak, kullanmak için herhangi bir varlık satın almak ya da ödeme yapmak gerekmiyor. Doğrudan uygulamanın istediği fiziksel aktiviteleri gerçekleştirerek ödül kazanmaya başlıyorsun.
- Hibrit M2E: Hibrit olan move to earn türlerinde de yine ücretsiz olarak kaydolup ödül kazanmaya başlayabilirsin. Bununla beraber istersen NFT satın alarak veya yükseltmeler için ödeme yaparak kazançları artırmak mümkün.
- Kurumsal M2E: Hareket et, kazan modeli iş dünyasına da hitap ediyor. Örneğin bazı sigorta şirketleri bu uygulamaları benimsiyor. Gelgelelim regülasyon ve yasal uyumluluk bu noktada oldukça önemli bir konu.
Öne Çıkan Move to Earn Projeleri
Move to earn projeleri arasında global ölçekte tanınan çok sayıda örnek var. İşte öne çıkan bazı projeler:
- STEPN: STEPN, kullanıcıları koşu gibi hareketleri için ödüllendiren popüler bir Web3 uygulaması. NFT ayakkabılarla çalışan uygulama, açık havada yürüyen veya koşan kullanıcılarını oyun token’ları ve NFT ile ödüllendiriyor. Uygulamayı Apple Store veya Google Play üzerinden indirebilir, e-posta ile kayıt işlemlerini tamamlayabilirsin.
- Genopets: Fiziksel hareketleri oyunun bir parçası haline getirerek insanları aktif kalmaya teşvik eden NFT tabanlı bir oyun. Oyuncular, besleyebilecekleri, oynayabilecekleri ve büyütebilecekleri kendi benzersiz Genopet’lerini yaratıyorlar. Yani kullanıcılar fiziksel aktiviteleriyle dijital evcil hayvanlarını geliştiriyor ve puan kazanıyor.
- Dotmoovs: Dans ve futbol gibi fiziksel aktiviteleri NFT ve yapay zeka ile birleştiriyor.
- Sweatcoin: M2E modelini yıllar önce başlatan öncü uygulamalardan biri. Diğer birçok uygulama gibi bunu da Apple Store veya Google Play’den indirebilirsin.
Move to Earn Modellerinin Geleceği
Move to Earn modelleri kısa sürede büyük ilgi gördü. Oyunlaştırma yoluyla kripto varlık kazandırması eğlenceli bir Web3 yeniliği olarak görülüyor. Bununla birlikte bazı riskler ve zorluklar da var. Örneğin birçok kullanıcı yüksek kazanç elde etmek amacıyla bu uygulamalara katılabiliyor. Ancak zamanla token ödüllerinin azalması ve fiyatların düşmesi kullanıcı motivasyonunu olumsuz etkileyebiliyor.
Move to Earn Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Move to earn nedir?
Move to earn, yürüyüş ve koşu gibi fiziksel aktiviteler karşılığında kullanıcıların kripto para kazandığı bir Web3 modelidir.
Move to earn uygulamaları ücretsiz mi?
Bazı uygulamalar ücretsizdir. Ancak bazıları başlangıç için NFT satın almanı isteyebilir. Örneğin STEPN, başlaman için bir NFT ayakkabı almanı zorunlu kılıyor. Sweatcoin gibi uygulamalar ise ücretsiz kullanılabilir.
Kazandığım token’ları nasıl kullanabilirim?
Kazandığın token ve ödülleri uygulama içi alışverişlerde, NFT geliştirmede ya da merkeziyetsiz borsalarda satarak değerlendirebilirsin. Her uygulamanın ödülleri kullandırma şekli farklı.
Move to earn için telefonla yürümek yeterli mi?
Çoğu zaman evet. Uygulamalar telefonun hareket sensörünü ya da GPS’ini kullanıyor. Bazı uygulamalar ise özellikle hileleri önlemek için gelişmiş algoritmalar ve yapay zeka ile veri doğrulaması yapabiliyor.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan bu içerik, genel anlamda bilgi vermeyi amaçlamakta olup; bu içeriğin, müşterilerin ve diğer yatırımcıların alım satım kararlarını destekleyebilecek yeterli bilgileri kapsamayabileceği dikkate alınmalıdır. Bu sayfalarda yer alan çeşitli bilgi ve görüşlere dayanılarak yapılacak ileriye dönük yatırımlar ve ticari işlemlerin sonuçlarından ya da ortaya çıkabilecek zararlardan BitHero Kripto Varlık Alım Satım Platformu A.Ş. sorumlu tutulamaz. Detaylı bilgi için lütfen tıklayınız.
